Wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego

Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. W orzecznictwie przyjmuje się, że na gruncie przepisów KRO o rozwodzie, za zawinione uznaje się działanie lub zaniechanie będące wyrazem woli małżonka, które – naruszając wynikające z przepisów prawa lub zasad współżycia społecznego obowiązki – prowadzi do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, a w konsekwencji do rozwodu. 

Kierunki orzecznicze:

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 2001-01-05 V CKN 915/00 (numer 49421)

Z uzasadnienia: „Z reguły przyjmuje się, że winę współmałżonków należy rozumieć i oceniać analogicznie jak w prawie zobowiązaniowym (jakkolwiek pojawiają się odmienne zapatrywania). Oznaczałoby to, że za zawinione należy uznać takie zachowanie się małżonka, które narusza obowiązki wynikające z przepisów prawa lub zasad współżycia społecznego i w rezultacie prowadzi do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. Nie musi wystąpić po stronie małżonka zamiar doprowadzenia do takiego rozkładu. Taki bowiem zamiar oznaczałby wystąpienie winy umyślnej, a brak jest podstaw aby ograniczyć winę rozkładu pożycia jedynie do tej postaci.”
 

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 2000-09-28 IV CKN 112/00 (numer 48339)

Z uzasadnienia: „Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie definiują pojęcia winy, jego znaczenie wyjaśnia nauka prawa cywilnego. Stosownie do reguł, jakie ukształtowały się w prawie zobowiązaniowym, dla przypisania określonemu podmiotowi winy niezbędna jest obiektywna niewłaściwość postępowania (bezprawność) polegająca na sprzeczności z ustawą lub zasadami współżycia społecznego a nadto możliwość przewidywania znaczenia i skutków postępowania oraz możliwość podjęcia i ujawnienia woli co do nastąpienia lub nienastąpienia określonych skutków. Na płaszczyźnie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego o rozwodzie za zawinione uznaje się działanie lub zaniechanie będące wyrazem woli małżonka, które naruszając wynikające z przepisów prawa lub zasad współżycia społecznego obowiązki prowadzi do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, a w konsekwencji do rozwodu.”
 

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 2000-06-29 V CKN 323/00 (numer 49400)

„Gdy wina małżonka w rozkładzie pożycia jest następstwem naruszenia przez niego obowiązków wynikających z przepisów prawa rodzinnego (w szczególności art. 23, 24, 27), to jej uznanie nie wymaga nadto oceny, że takie jego postępowanie jest naganne moralnie.”
 

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 1997-12-05 I CKN 597/97 (numer 31954)

Z uzasadnienia: „Pojęcie winy w prawie cywilnym w ogólności, w tym także – winy przy rozwodzie obejmuje element obiektywny i subiektywny. Element obiektywny zachodzi wtedy, gdy zachowanie małżonka narusza jego obowiązki ustawowe lub wypływające z zasad współżycia społecznego. W ocenie zachowań mówimy tu o bezprawności zachowań małżonka. Element subiektywny polega na naganności zachowań, inaczej mówiąc, na zarzucalności czynów czy zaniechań. W ocenie sięgamy po określenia: zachowanie naganne, niegodziwe, niemoralne, złe. Specyfika orzekania o winie przy rozwodzie polega na tym, że wnikliwą analizą trzeba objąć jej element subiektywny. Chodzi tu w istocie o analizę psychologiczną, choć jej przedmiotem są w zasadzie zewnętrzne jedynie objawy (zachowania) wewnętrznych przeżyć. Ostateczna ocena naganności (zarzucalności) opiera się na kryteriach głównie moralnych, a nie – prawnych. Pociąga to za sobą w szczególności komplikacje wynikające z faktu, że ocena moralna wymaga uwzględnienia w szerokim zakresie uwarunkowań i okoliczności, w jakich człowiek realizuje konkretne zachowania.”
 

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 1997-11-13 I CKN 306/97 (numer 188127)

Z uzasadnienia: „Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera definicji winy na potrzeby własnych regulacji prawnych. Przyjmuje się zatem zgodnie, że ma tu zastosowanie ogólne rozumienie winy z prawa cywilnego. Wedle niego zaś na winę składają się dwa elementy – obiektywny w postaci naruszenia określonej normy postępowania i subiektywny – określający stosunek psychiczny osoby do własnego zachowania się lub do zaniechania. Dla przypisania winy oba te elementy składowe muszą występować łącznie, brak któregoś powoduje, że o winie nie może być mowy.”
 

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 1997-10-01 I CKN 246/97 (numer 362284)

„Przypisanie małżonkowi winy w powstaniu rozkładu pożycia wymaga ustalenia, że małżonek naruszył obowiązki wynikające z art.23 KRO wskutek umyślnego, czy choćby nieumyślnego postępowania.”
 

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu – I Wydział Cywilny z 2010-08-11 I Aca 569/10 (numer 270929)

„Z treści art. 57 § 1 KRO wynika, że jego celem nie jest wskazanie w sentencji wyroku wszelkich możliwych powodów rozkładu pożycia, lecz jedynie tych, które faktycznie do rozkładu pożycia doprowadziły. Nawet popełnienie przestępstwa na szkodę współmałżonka tylko wtedy może uzasadniać orzeczenie rozwodu z jego winy (współwiny), jeżeli miało wpływ na rozkład pożycia małżeńskiego. Dopiero ustalenie powyższego wpływu uzasadnia obciążenie winą tego małżonka za rozkład pożycia w myśl art. 57 § 1 KRO.”
 

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 2001-01-26 I ACa 10/00 (numer 51616)

„Na gruncie przepisów rozwodowych, należy za zawinione uznać działanie lub zaniechanie będące wyrazem woli małżonka, które naruszając obowiązki określone przepisami, prowadzi do rozkładu pożycia małżeńskiego. Do przypisania małżonkowi winy nie jest konieczne, by zamiarem małżonka było objęte określone działanie lub zaniechanie, zmierzające do rozkładu pożycia, lecz wystarczy możliwość przewidywania znaczenia skutków danego działania lub zaniechania.”
 

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 1994-12-08 I ACr 346/94 (numer 33587)

„Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie wyodrębnił specjalnej konstrukcji winy. Dla jej określenia należy posługiwać się więc instytucją winy według pojęć kodeksu cywilnego wypracowanych na gruncie art. 415 w zw. z art. 42 KC. Brak subiektywnego elementu winy przesądza o tym, że powodowi jako człowiekowi choremu psychicznie nie można przypisać winy cywilnej za obiektywnie złe postępowanie w czasie nasilenia się choroby, gdyż nie jest on wówczas w stanie prawidłowo oceniać swojego postępowania, ani kierować nim.”
 
Źródło: legalis.pl

Rozwód i podział majątku

Zadbamy o Twoje prywatne sprawy

5/5 - (38 votes)

VOLENTI.

Skontaktuj się z nami