Kiedy Sąd wydaje wyrok zaoczny?
Okazuje się, że wcale nie tak rzadko w polskich sądach zapada wyrok zaoczny. Dzieje się tak wtedy, gdy pozwany nie stawi się na rozprawie (i nie ma ku temu wiarygodnego usprawiedliwienia) lub uczestniczy w niej, ale w sposób bierny. Teoretycznie Sąd powinien wysłuchać obu stron sporu, ale zdarza się, że pozwany nie odbiera korespondencji z Sądu ani też nie odpowiada na pozew, a w konsekwencji nie pojawia się na rozprawie. Sąd ma prawo w takiej sytuacji wydać wyrok zaoczny, który to może zapaść nawet w sprawie rozwodowej.
Należy pamiętać, że mimo bierności pozwanego wyrok zaoczny nie zawsze zapada na jego niekorzyść. Sąd rzeczywiście w takiej sytuacji uznaje za prawdziwe twierdzenia powoda, które zostały przytoczone w pozwie lub w pismach procesowych dostarczonych pozwanemu przed rozprawą. Jednakże jeśli twierdzenia powoda są mało wiarygodne, a przy tym budzą uzasadnione wątpliwości, Sąd nie uzna ich za prawdziwe. Związane z wydaniem wyroku zaocznego koszty ponosi pozwany – zarówno rozprawy sądowej, jak i ewentualnego sprzeciwu.
Zawsze warto, aby pozwany stawił się jednak w Sądzie i miał przy tym możliwość obrony, co stawia go w lepszej sytuacji niż poddanie się wyrokowi zaocznemu. Sąd nie może wydać wyroku zaocznego, gdy pozwany złoży wniosek o przeprowadzenie postępowania pod jego nieobecność.
Zapada wyrok zaoczny. I co dalej? Czyli o rygorze natychmiastowej wykonalności
Sąd z urzędu nadaje wyrokowi zaocznemu rygor natychmiastowej wykonalności. Oznacza to, że nie trzeba czekać na uprawomocnienie się wyroku, aby powód na przykład mógł udać się do komornika, aby rozpocząć już egzekucję świadczenia. Wyrok zaoczny jest więc wykonalny przed uprawomocnieniem i pozwala na wyegzekwowanie zaległych roszczeń w dość szybkim trybie. Rygor natychmiastowej wykonalności stanowi wyjątek od zasady, że wyrok musi się uprawomocnić, aby można było rozpocząć jego wykonanie.
Oczywiście pozwany po zapadnięciu wyroku zaocznego ma prawo do podjęcia prób obrony, ale nie oznacza to, że egzekucja komornicza zostanie na ten czas wstrzymana. Pozwany po odebraniu wyroku zaocznego ma tylko dwa tygodnie na złożenie sprzeciwu do Sądu, który go wydał. Sąd niezwłocznie odrzuci sprzeciw, jeśli pozwany złoży go po podanym terminie.
Rygor natychmiastowej wykonalności może ulec zawieszeniu. Co należałoby zrobić, aby tak się stało? Do Sądu należy złożyć wniosek o jego zawieszenie. Wspomniany wniosek musi być bardzo przekonujący dla Sądu i np. zawierać przyczynę niezawinionego niestawienia się pozwanego na rozprawie. Można też próbować udowodnić, że wyrok zaoczny został wydany niezgodnie z przepisami prawa. Pozwany może też wykazać, że jego miejsce zamieszkania było inne od tego, na jaki adres dostarczono odpis pozwu.
Należy pamiętać, że sądy nadają rygor natychmiastowej wykonalności tylko wyrokom nadającym się do wykonania w drodze egzekucji komorniczej.